Ney Hangi Malzemeden Yapılır?
Ney sıcak iklim bölgelerinde ve sulak yerlerde yetişen sarı renkli ve lifleri sıkı olan sarı kamıştan yapılır.
Neyin üflenen bölümüne manda boynuzundan tezgahlarda yapılan parça takılmaktadır. Bu parçaya başpare denilmektedir.
Kamışın çatlamasını önlemek için alt ve üst uçlara parazvane denilen metal bilezikler takılmaktadır.
Ney Niçin Çalınmaz Üflenir?
Ney sazı, klarinetin musikimize girmesine kadar tek nefesli sazdır. Diğer sazlar telleri gerdirerek veya sazın vücuduna vurularak ses çıkartıldığı için onlara "çalmak" tabiri kullanılmıştır. En yakıcı (neva sesini) sesi veren saz olan Ney için üflemek tabiri uygun görülmüştür.
Neyzen Kimlere Söylenir?
Neyzen Ney'i üfleyen kişiye denir. Şöyle ki her Ney üfleyen Neyzen değildir.Zira klasip üslupta sazı üflemelidir. Günümüzde pek tanınan Ney sazı icracıları olmakla birlikte hepsine Neyzen denilmez. Bazı sazendeler bunun ayırımında olup "Ben Neyzen değilim, sazı klasik üslupta icra etmiyorum" diyerek bu konuya açıklık getirmektedirler zaten.
Başlangıç İçin Kamış Ney Şartmı?
Enstrüman çalmaya başlarken öğrenci enstrümanı diye satılan enstrümanları oldum olası sevmemişimdir. Zira ney kalitesi iyi olmalıdır ki öğrencinin hedefe varma süresi de kısalsın. Kaliteli bir enstrümandan tabiki iyi verim alan öğrencinin şevki kırılmamış olur. Diğer taraftan pvc ile yapılmış ney ile başlanmaz mı? Tabiki başlanır; ancak benim tavsiyem güzel bir ney açtırıp onunla başlamak olacaktır.
Neyin Eğrildi Nasıl Düzeltebilirim?
Ney doğrultma işlemi itina ile yapılmalıdır. Neyiniz sesleri doğru veriyorsa ve eğrilme çok fazla değilse bu riskli işlemi yapmanızı tavsiye etmiyorum.
Kamış kesildikten 1 sene geçmeden doğrultma yapılmamalıdır. Ney doğrultma işlemi sıcaklık ile yapılmaktadır. Ancak ateşle doğrudan temastan kaçınılmalıdır. Kamışın dış tabakası ateşe maruz kalmamalıdır.
Kamış yağlanarak doğrultma işlemi yapılabilir.
Su buharına tutarak ısıtılır.
Düzeltme işlemi yukardaki iki yöntemle yapılabilir. Aman dikkat!
Ney Bakımı Nasıl Yapılır?
Kamış organik bir yapıya sahiptir. Aşırı sıcak yerler neyinizin eğrilmesine , çatlamasına neden olabilir. Aşırı sıcak ortamlardan korumak gerekir. Burada size en önemli önerim neyinizi çantanızda veya kutusunda korumaktır. Duvara ney asmayın.
Neyimizi ayda bir kez yağlayalım. Bu yağlama işlemini eskiler badem yağı ile yaparlar. Son zamanlarda ince bir yağ olması sebebiyle fındık yağı da kullanılır.
Ney yağlama işleminde pek çok yöntem kullanılır. Benim kendi yaptığım işlemi size anlatacağım.
Öncelikle neyimin tüm deliklerini naylon folyo ile kapatıyorum. Müzik kutusunun olduğu üst delikten neyin içine yağı döküyorum. Daha sonra üst deliği de folyo ile kapatıyorum. Neyi çevirerek yağı içine yediriyorum. Bir saat sonra folyoyu açıp yağı boşaltıyorum. Neyimi süzülmesi için bir kovaya dik bir şekilde koyuyorum. 1 gün bu şekilde süzüldükten sonra neyimi alıp başparesini takıyorum. Üzerindeki yağları bir havluyla siliyorum. Neyimizin yağlanma işlemi tamamlanmıştır.
Ney Çeşitleri Nelerdir?
Ney'in 30'un üstünde çeşitleri bulunmakla beraber bugün kullanılan Neyler birkaç çeşittir.
Ney'in Adı | Uzunluğu(Yaklaşık) | Türk Müziğinde |
Bolâhenk Nısfiye | 505-525 mm | Yerinden |
| Bolâhenk Süpürde Mâbeyni | 545-565 mm | 0,5 Ses Aşağı Göçürülmüş |
| Süpürde | 580-600 mm | 1 Ses Aşağı Göçürülmüş |
| Müstahzen | 615-635 mm | 1,5 Ses Aşağı Göçürülmüş |
| Yıldız | 645-665 mm | 2 Ses Aşağı Göçürülmüş |
| Kız | 685-715 mm | 4 Ses Aşağı Göçürülmüş |
| Kız-Mansur Mâbeyni | 730-760 mm | 4,5 Ses Aşağı Göçürülmüş |
| Mansur | 770-810 mm | 5 Ses Aşağı Göçürülmüş |
| Mansur-Şah Mâbeyni | 820-860 mm | 5,5 Ses Aşağı Göçürülmüş |
| Şah | 865-895 mm | 6 Ses Aşağı Göçürülmüş |
| Dâvud | 900-940 mm | 7 Ses Aşağı Göçürülmüş |
| Bolâhenk | 1010-1050 mm | 7,5 Ses Aşağı Göçürülmüş |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder